باید گفت تصوری اشتباه و نادرست در بین بسیاری از افراد وجود دارد که از برخی واژهها از جمله داده، اطلاعات و دانش، به جای هم استفاده میکنند. تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش زیاد است و نمیتوان آنها را در یک دسته قرار داد.
اما در سازمان و شرکتی که دائما با این موضوعات سر و کار دارد، به کارگیری این عبارات به جای هم میتواند نگران کننده باشد. همه افراد و متخصصان باید با تفاوتهای این عبارات آشنا باشند و آنها را در جای مناسب خود به کار ببرند. در تجمیع اطلاعات، نقش شناخت این عوامل بسیار اهمیت پیدا میکند. در ادامه سعی داریم تفاوتهای این موضوعات مهم را بررسی کنیم و بتوانیم ذهن شما را نسبت به این موارد بازتر کنیم.
تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش چیست؟
در سال ۱۵۹۷ ، آقای فرانسیس بیکن، اولین بار وجهی از این عبارت معروف و کاربردی را بیان و معرفی کرد؛ “دانش به مانند قدرت است”.
قطعا اون در باره سیستمهای موجود اطلاعاتی در فناوریها در این جمله حرفی نزده و منظور او چیز دیگری بوده است، اما با گذشت زمان، همچنان این عبارت، عبارتی خاص و تاثیرگذار است که هر روز ابعادی جدید از آن کشف میشود. در واقع این جمله قدرت و ظرفیت مهمی را که با اطلاعات و دیتا دیداری به دانش تبدیل میشود را تایید کرده است.
اما بیایید به این پرسش پاسخ دهیم که اطلاعات از کجا میآیند؟ فضا و محیط موجود فناوری داده محور است. به همین دلیل پیدا کردن و تشخیص دادن ارزش در داده ها برای هر شغل و کسب و کاری مهم و ضروری محسوب میشود و در نهایت میتواند باعث پیشرفت بهتر آن نیز شود.
دقیقا چیزی که میخواهیم به آن بپردازیم این است که داده و اطلاعات با همدیگر چه تفاوتی دارند. در نهایت این دو را با دانش مقایسه میکنیم و تفاوتهای این دو مفهوم را به صورت کامل بیان خواهیم کرد.
در ادامه ارتباط بین این موارد مهم را بررسی میکنیم. در واقع شما در انتها متوجه میشوید که این مفاهیم چگونه مکمل هم هستند و نمیتوانند بدون هم وجود داشته باشند. در آخر دید بهتر و جدیدی را نسبت به این سه مفهوم پیدا خواهید کرد.
خواندن این مقاله میتواند برای شما و کسب و کارتان بسیار ارزشمند باشد. پس توصیه میشود که با دقت به تمامی موارد توجه کنید که دیگر اشتباهات دیگران را در اشتباه به کار بردن این موارد تکرار نکنید.
قبل از بررسی تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش، به تعریف کلی هر یک میپردازیم و سپس وارد بررسی مقایسهای آنها خواهیم شد.
تعریف داده
بدون در نظر گرفتن صنعت و حرفه دادهها مسیر آینده را مشخص میکنند و پیشرفت را هدایت خواهندکرد؛ بسیاری از فناوریهای موجود در هر صنعتی امروزه وابسته به رشد و موفقیت در دادهها است.
تعریفی در مورد دادهها وجود دارد که طبق این تعریف دادهها مقادیری خامی هستند که روی آنها تجزیه و تحلیل و آنالیز انجام نشده است. در نتیجه سازماندهی و دستهبندی نشدهاند و بدون هیچ ارتباطی و بدون هیچ مداخلهای تنها به دست آمدهاند. در نهایت دادهها را برای بدست آوردن اطلاعات لازم آنالیز میکنند و از نتیجه آن بهره میبرند.
به طور کلی، دادهها، واقعیتهای ساده، مشاهدهها و دیدهها، آمارها، شخصیتها، نشانهها، تصاویر و شکلها، اعداد و موارد دیگری هستند که تجمیع میشوند و قابلیت این را دارند که به طور موثری برای تجزیه و تحلیل استفاده شوند.
دادههایی که به صورت مفرد و تکی باقی میمانند، نتیجهبخش نخواهند بود و به همین دلیل میتوان گفت که تقریبا بیمعنی هستند. اما دادهها پس از اینکه تفسیر میشوند جهت خاص خود را پیدا میکنند و به صورت هدفمند به ما کمک میکنند که به پاسخ مورد نیاز خود برسیم.
دادهها چه کیفی باشند و چه به صورت کمی مجموعهای از متغیرهای موجود هستند که برای رسیدن به نتایج نهایی بسیار پرکاربردند.
یکی از ویژگیهای اصلی این مورد این است که دادهها کاملا مستقل هستند و به هیچ عامل دیگری متکی نیستند، این دقیقا خلاف اطلاعات است که وجود آن کاملا وابسته به داده است که در بخش تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش بیشتر به آن پرداخته خواهد شد.
دادهها و اطلاعات بر حسب بیت و بایت اندازهگیری میشوند و میتوان این مقادیر را در جدولها و نمودارها و تصاویر مختلفی به نمایش گذاشت.
باید گفت دادهها تا زمانی که برای هدفی خاص و برای برطرف کردن نیازی مشخص، آنالیز و تجزیه و تحلیل نشوند، تقریبا بی استفاده هستند. حال در ادامه به سراغ تعریف اطلاعات میرویم.
تعریف اطلاعات
اگر شما دادهها را اتم در نظر بگیرید، اطلاعات مانند ماده خواهد بود.
اطلاعات، مجموعهای کامل از دادههایی هستند که پیشتر برای نتیجهگیری، مورد تجزیه و تحلیل و آنالیز واقع شدهاند.
وقتی دادهها را تجزیه و تحلیل کرده و پردازش میکنیم، آنها تبدیل به اطلاعاتی بسیار مفید و نتیجهبخش میشوند که میتوان از آنها به خوبی استفاده کرد.
تعریف دیگری نیز وجود دارد که در آن اطلاعات به این صورت تعریف میشوند که؛ اطلاعات دادههای آمادهای هستند که پردازش، تجمیع و دستهبندی شدهاند (ETL) و در قالبی قابل فهم و قابل استفاده برای انسان، سازماندهی میشوند. اطلاعات معمولا در قالب تجسم دادهها، گزارشها و … قابل ارائه هستند.
اطلاعات نیازهای کاربران را برطرف می کنند و آن را هدفدار و نتیجهبخش میکنند؛ زیرا آنها محصولات دادههایی هستند که برای رسیدن به نتایجی منطقی، تفسیر شدهاند.
همانطور که گفته شد، اطلاعات بدون پایه خود، یعنی دادهها، نمیتوانند وجود داشته باشند. وقتی داده به اطلاعات بدل شود، تمام جزئیات آن هدفدار هستند و نمیتوان جزئی از آن را نادیده گرفت و آن را بیاثر خواند.
در آخر باید گفت، هدف تجمیع داده و تبدیل آن به اطلاعات، کمک کردن به نهادها و مشاغل برای اخذ تصمیمات بهتر جهت رسیدن به نتایج مناسب خود است. اما شناخت تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش میتواند تاثیر بسیاری در این روند موفقیت داشته باشد.
برای جمعکردن و سازماندهی دادهها، معمولا نهادها از سیستمهای اطلاعاتی کمک میگیرند که ترکیبی از فناوری و روش و ابزارهایی هستند که اطلاعات لازم برای تصمیمگیری را به دست میآورند.
تعریف دانش
دانستن و شناخت دانش، دید بسیار خوبی را جهت تشخیص تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش در اختیار ما قرار میدهد.
دانش معنایی ساده دارد. دانش به معنای آشنا شدن و آگاهی از فرد، مکان، اتفاقات، ایدهها، مشکلات و راههای انجام دادن کارها یا هر عامل دیگری است که به روش یادگیری و آموختن، درک یا تفسیر تجمیع میشود.
دانش در واقع حالتی از آشنایی با مسائل مختلف همراه با شناخت از طریق درک کردن مفهومها، مطالعه کردن و تجربه است.
در کل به طور خلاصه میتوان گفت دانش به معنی درک کردن عینی یا عملی است. در واقع شما با استفاده از دانش میتوانید به صورت صحیح و با اطمینان موضوعی مشخص را بررسی کنید و آن را بشناسید. در نهایت با شناخت چگونگی دانش میتوانید از آن برای رسیدن به هدف خاصی که دارید استفاده کنید و به نتیجه برسید.
با ترکیب کردن اطلاعات، تجربه و مشاهده میتوان به دانش دست پیدا کرد. این دانش میتواند طبق تجربه ما، نتیجه و چشمانداز ایجاد کند.
این بینش و نتیجه میتواند در نهایت تبدیل به تصمیمگیری شود؛ تصمیمگیری که با درک تفاوت میان داده، اطلاعات و دانش انجام شده باشد به طور قطع بسیار موثرتر خواهد بود و شما را به سمت هدف نهایی خود با سرعت بیشتری هدایت خواهد کرد.
حال پس از بررسی و شرح تعاریف این موضوعات مهم، به بررسی تفاوتهای میان این ۳ پارامتر میپردازیم.
تفاوتهایی که شناخت آنها درک و بینش بسیار خوبی را به کاربر ارائه میدهد و حتی میتواند از تفاوتهای میان آنها، برای اخذ تصمیمات مهم خود استفاده کند. در ادامه با ما همراه باشید که تفاوتهای اساسی آنها را برای شما بیان کنیم.
تفاوتهای کلیدی داده، اطلاعات و دانش
حال که با تعاریف این ۳ مورد مهم آشنا شدید، قطعا درک تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش، بسیار سادهتر و بهتر انجام خواهد گرفت. در ادامه مهمترین و در واقع کلیدیترین تفاوتهای آنها آورده شده است که شما میتوانید از آنها بهرهمند شوید.
تفاوت مفهومی
دادهها بخشی از نمادها و مشخصات به شمار میروند که به هم متصل هستند. اما اطلاعات درواقع دادههای تجزیه و تحلیل شده هستند که میتوانید از آنها استفاده کنید. در نهایت دانش اطلاعات مفید موجود است.
علاوه بر این موارد داده ها اگر به تنهایی مورد بررسی و آنالیز قرار گیرند، بلا استفاده هستند. اما اطلاعات به داده زمینه میدهد و آن را بامعنی می کند و در نهایت دانش به درک این اطلاعات مهم کمک کرده و آن را عمیقتر میکند.
تفاوت در استقلال
از دیگر تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش که میتوانیم به آن اشاره کنیم این است که دادهها را نمیتوان به صورت مستقل درک کرد. اما نتیجه و پیامد نهایی اطلاعات قابل درک است. در حالی که نتیجه و پیامد دانش در نهایت فهم و دانستن است.
دادهها بدون تجمیع و گرد هم آوری، تقریبا بدون هیچ گونه معنی خاصی هستند؛ در حالی که اطلاعات می تواند به جای داده موثر واقع و در واقع نماینده تمام دادههای مورد استفاده است و دانش آگاهی و فهم را تقویت خواهد کرد.
تفاوت سوم
برای انجام هرگونه پیشبینی، دادهها و اطلاعات به تنهایی قادر به نتیجهبخش بودن نیستند؛ در حالی که اگر تجربه کافی را داشته باشید، به راحتی می توانید با استفاده از دانش، پیشبینی مناسب و دقیقی را از روند آینده داشته باشید که برای ادامه شغل و کسب و کار شما بسیار با اهمیت خواهد بود.
تفاوت چهارم
شما نمیتوانید از دادهها جهت ایجاد هرگونه بیانات و دستورالعملها استفاده کنید؛ در حالی که اطلاعات بعد از ترکیب شدن با هم، میتوانند بیانات و دستورالعملهای خاصی را بسازند. با استفاده از دانش هم این امکان را خواهید داشت که با کمک بخشهای مختلف اطلاعات، نتیجهگیری موثر و منطقی را داشته باشید که برای حرفه شما بسیار مهم است.
تفاوت پنجم
از دادهها نمیتوان به تنهایی برای طرح پرسشها استفاده کرد و آنها را مبنایی برای طرح پرسش قرار داد. اما اطلاعات بخشی است که توانایی پاسخ به سوالات مختلفی را دارد می تواند به سوالاتی مثل کی، کجا، چه کسی و … پاسخ دهد.
در حالی که دانش موضوعی است که به سوالات چرا و چگونه پاسخ خواهد داد و تمام نقاط تاریک را روشن میکند. اگر بخواهیم تفاوت مهم دیگری را هم بیان کنیم این است که داده ها و اطلاعات میتوانند به راحتی انتقال پیدا کنند، اما دانش برای منتقلسازی، نیاز به آموزش و یادگیری و درک دارد و هر کسی نمی تواند این انتقال را انجام دهد.
نکات تکمیلی در رابطه با تفاوت میان داده، اطلاعات و دانش
برای تکمیل بحث خود به شرح برخی نکات نهایی در مورد تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش میپردازیم.
در سالهای اخیر، فناوری اطلاعات رشد بسیار چشمگیری داشته است. فضاهای ذخیرهسازی قدرتمند و بزرگ و سرعت پردازش بالای دادهه، نشان از پیشرفت چشمگیر این علم دارند.
از دیگر عواملی که نقش مهمی در کنار سرعت برای موفقیت پردازش دادهها و اطلاعات دارد، هزینه معقول مربوط به استفاده از فضاهای ذخیرهسازی آنها است که شرکتها و مراکز از آنها بهره می گیرند.
دادهها و اطلاعات، بسیاری از مشکلات موجود را حل میکنند و این روزها نقش پررنگی در صنعت دارند.
هیچ محدودیتی وجود ندارد، شما میتوانید در هر حرفه و حوزهای از دادهها و اطلاعات جهت رسیدن به نتیجه مناسب، استفاده کنید. در کل این دو جزء جدانشدنی، بنا و پایه بسیاری از نتیجهگیریها و تصمیمات کارامد است.
در آخر برای جمعبندی، میتوان گفت که اگر دانش را مانند ساختمانی در نظر بگیرید، اطلاعات اجزای سازنده آن خواهند بود. تجزیه و پردازش کردن دادهها، اطلاعات را به وجود میآورد که خود این اطلاعات در صورت مدیریت بیشتر یا پردازش بیشتر، تبدیل به دانش خواهند شد.
فرض کنید فردی، اطلاعات بسیار زیادی در مورد موضوعی خاص دارد. اما او تنها با تکیه بر اطلاعات خود قادر نیست که تصمیمگیری یا استنباط معقولی را انجام دهد. زیرا برای این کار نیاز به کسب دانش مناسب و کافی دارد و تا نرسیدن به این مرحله، فقط علم او در حد داشتن اطلاعات باقی خواهد ماند.
کلام پایانی
اکنون با درک و شناخت تفاوتهای میان داده، اطلاعات و دانش، میتوانید به این موضوعات با چشم دیگری نگاه کنید.
این درک و شناخت، شما را در انجام کارها و گرفتن تصمیمات مهم کمک خواهد کرد. شما دیگر میدانید چرا گاه دادهها نمیتوانند به تنهایی اثربخش باشند و چرا با وجود داشتن اطلاعات، نمیتوانید تصمیم و قضاوت خوب داشته باشید.
از همان تعاریف شروع کنید؛ تفاوتها را بررسی کنید و برای به کارگیری هر جزء، برنامهریزی کنید. حتی میتوانید از افراد آگاه و خبره هم کمک بگیرید که شما را در هرچه بهتر انجام شدن کارها یاری کنند.
یادتان باشد این چشمانداز و اخذ تصمیمات حیاتی است که شما را به هدفتان نزدیک میکند که شناخت تفاوتهای این ۳ موضوع مهم، میتواند نقش مهمی را در این مورد ایفا کند.